NINA SMOLARZ (1943–2014)
Fotografka. Dziennikarka. Kuratorka
Kalendarium online
Pierwszy monograficzny projekt badawczy Fundacji Kultury Wizualnej Chmura poświęcony (nie)obecności kobiet w historii kultury w Polsce dedykowany jest Ninie (Antoninie) Smolarz (1943-2014), związanej z Gdańskiem i Warszawą architektce, fotografce, dziennikarce oraz kuratorce sztuki i animatorce niezależnego życia artystycznego. Jej postać i dorobek artystyczny oraz kuratorski nie doczekały się do tej pory osobnego opracowania, a jej dokonania prezentowane są najczęściej przez pryzmat jej współpracy z kolejnymi mężami – Stefanem Figlarowiczem i Januszem Boguckim.
Nina Smolarz była nie tylko architektką, dziennikarką piszącą o architekturze i fotografii, członkinią SARP (Stowarzyszenie Architektów Polskich), ZPAF (Związek Polskich Artystów Fotografików) i SDP (Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich), ale także fotoedytorką i fotoreporterką w ważnych tytułach prasowych (Magazyn Polska, Razem), komisarzem działu fotoreportażu polskiego 1939-1979 wystawy pt. Fotografia polska, która była eksponowana w Międzynarodowym Centrum Fotografii w Nowym Jorku i współautorką monumentalnych tzw. wystaw przykościelnych organizowanych w ramach bojkotu oficjalnych instytucji wystawienniczych w latach 80., wielowątkowych projektów artystycznych w latach 90. oraz współzałożycielką Fundacji „Aśram Anavim” Ekumeniczny Klasztor Sztuki.
Kalendarium online jest prezentacją pierwszego etapu prac badawczych obfitującego w kwerendy w instytucjach i archiwach prywatnych, spotkania z rodziną, współpracownikami oraz przyjaciółmi artystki i godziny fascynujących rozmów. Na osi czasu znajdą się najważniejsze wydarzenia z życia Niny Smolarz, unikatowe dokumenty, a także często nieznane fotografie jej autorstwa lub zdjęcia dokumentujące działania, które współtworzyła. Celem badaczek jest przywrócenie Ninie Smolarz należnego jej miejsca w historii polskiej fotografii reportażowej, dziennikarstwa i historii niezależnych działań kuratorskich w latach 80. i 90. W planach Fundacji jest przygotowanie monograficznej wystawy i publikacji prezentującej całokształt jej twórczego życia.
Koncepcja: Aleksandra Grzonkowska
Kuratorka i producentka: Anna Ratajczak-Krajka
Zespół badawczy: Aleksandra Grzonkowska, Anna Ratajczak-Krajka, Marta Szymańska
Teksty: Anna Ratajczak-Krajka
Opracowanie graficzne: Re:design studio
Programowanie: Łukasz Walaszczyk
Promocja: Krystyna Weiher-Sitkiewicz
Specjalne podziękowania:
Sanna Figlarowicz
Grażyna Goszczyńska
Jacek Kucharczyk
Anna Makowska
Remi Urant
Organizator: Fundacja Kultury Wizualnej Chmura
Dofinansowano ze środków Miasta Gdańska
Fundacja Kultury Wizualnej Chmura dołożyła wszelkich starań by pozyskać wszystkie niezbędne zgody na publikację prezentowanych materiałów.
Konferencja online
14 października 2021
godz. 18.00
□ Prowadzenie: Anna Ratajczak-Krajka, Monika Popow
□ Współpraca: Krystyna Weiher-Sitkiewicz
4 – 12 września 2021
Szeroka 108, Gdańsk
91,3 UKF
„Radio Total. Festiwal sztuk wizualnych w eterze” to wyjątkowe wydarzenie prezentujące zjawiska życia artystycznego i kulturalnego w Trójmieście od połowy lat 80. do dzisiaj za pomocą RADIA jako narzędzia oraz idei komunikacji. „Radio Total” to akcje artystyczne w przestrzeni miasta z udziałem artystów z Polski i Niemiec, wystawa prezentująca historię trójmiejskich artystycznych działań radiowych oraz autorskie audycje w eterze na antenie festiwalowego radia na częstotliwości 91,3 UKF.
Festiwal za swój główny temat obiera RADIO, które od początku swojego istnienia było narzędziem popularyzacji kultury. Operując klasyczną formą, radiostacja „Radio Total” działać będzie na częstotliwości UKF, powracając też do klasycznych narzędzi nadawania i odbioru – radioodbiorników. Na antenie usłyszeć będzie można wywiady, audycje muzyczne oraz działania eksperymentalne, prezentowane przez twórców związanych z dźwiękiem, sztukami wizualnymi i tańcem. Udział wezmą m.in. Dana Chmielewska, Szymon Grynberg, Natalia Grzebała, Jarek Janiszewski, Kinga Jarocka, Paweł „Konjo” Konnak, Jakub Knera, Lucyna Kolendo, Adrian „Lipskee” Lipiński, Paweł „Paulus” Mazur, Robert Sęk, Tymoteusz Skiba, Anna Szynwelska, Iwona Woźniewska, Małgorzata Żerwe oraz artyści i specjaliści Laboratorium Analiz Treści Dźwięków Miejskich (CAUS). Kuratorka programu radiowego: Monika Popow
Pod adresem Szeroka 108, w centrum gdańskiego śródmieścia, powstanie efemeryczna siedziba festiwalowa, studio oraz galeria prezentująca wystawę dokumentującą trójmiejskie radiowe życie artystyczne od lat 80. Na wystawie zaprezentowane zostaną materiały archiwalne pochodzące ze zbiorów prywatnych trójmiejskich aktywistów, badaczy i artystów – zdjęcia, plakaty, scenariusze, szkice. Odsłuchać będzie można także unikalnych fragmentów audycji radiowych, które były realizowane przez artystów, kuratorów oraz ludzi sztuki i kultury. Swoich zbiorów użyczyli m.in. Jarosław Janiszewski, Piotr Jagielski, Joanna Kabala, Paweł „Konjo” Konnak, Paweł „Paulus” Mazur, Małgorzata Żerwe. Kuratorka wystawy: Aleksandra Grzonkowska
Laboratorium Analiz Treści Dźwięków Miejskich [Content Analysis of Urban Sounds] odkryje przed odbiorcami sferę akustyczną miasta. W wybranych przestrzeniach Gdańska pojawią się artyści z Polski i Niemiec, którzy skoncentrują się na analizie dźwięku miejskiego pod kątem zawartych w nim informacji o tożsamości miasta w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, a także w kontekście społecznym, środowiskowym i globalnym. Zaproszeni artyści i artystki: Marcin Dymiter, Julie Myers, Łukasz Pancewicz, Carsten Stabenow, Krzysztof Topolski, Franziska Windisch. Niemiecko-polskie grono zaproszonych specjalistek i specjalistów zbada i opowie o dźwiękowym pejzażu Gdańska na antenie festiwalowego radia. Kurator CAUS: Florian Tuercke
Patronem projektu „Radio Total. Festiwalu sztuk wizualnych w eterze”, którego charakter jest osadzony w konwencji polskiej futurystyki, jest Stanisław Lem, dlatego też na antenie usłyszymy m.in. fragmenty „Bajek robotów” oraz „Solaris” czytane w różnych językach.
Dofinansowano ze środków Miasta Gdańska oraz Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej
Lokal udostępniony dzięki uprzejmości Gdańskich Nieruchomości
PARTNERZY:
DOCK e.V. labor für kunst und medien berlin
Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia
Można wesprzeć naszą działalność poprzez portal PATRONITE zostając naszą Matronką i Patronem https://patronite.pl/fundacja_chmura
4 – 12 September, 2021
Szeroka 108, Gdańsk
91,3 UKF
“Radio Total. Festival of Visual Arts on Air” is a special event within which we present a selection of phenomena taking place in the artistic and cultural life of the Tri-city from the mid-80s to today, using RADIO as a means and idea of communication. “Radio Total” encompasses artistic actions in the city space, performed by artists from Poland and Germany, an exhibition about the history of radio activities in the Tri-city, as well as broadcasts on our festival frequency 91,3 UKF.
The main theme of our festival is RADIO which has, since the beginning of its existence, served as a tool for popularizing culture. Going back to traditional broadcasting and classical ways of sending and receiving (radio receivers), “Radio Total” will be available on FM radio.
On air you will hear interviews, music programs and experimental actions presented by artists working with sound, visual arts, and dance. Our guest list includes: Dana Chmielewska, Natalia Grzebała, Jarek Janiszewski, Kinga Jarocka, Paweł “Konjo” Konnak, Jakub Knera, Lucyna Kolendo, Adrian “Lipskee” Lipiński, Piotr Szymon Mańczak, Paweł “Paulus” Mazur, Robert Sęk, Tymoteusz Skiba, Anna Szynwelska, Iwona Woźniewska, Małgorzata Żerwe, as well as artists and specialists from the Content Analysis of Urban Sounds (CAUS). Radio Program Curator: Monika Popow
Our festival’s ephemeral seat will be located in Szeroka 108, right in the very centre of Gdańsk’s Main Town, with a radio studio and a gallery where you will find an exhibition about the Tri-city’s artistic radio life since the 80s. We will present archive materials from private collections of local activists, researchers and artists, including photos, posters, scripts, drafts, etc. Unique fragments of radio broadcasts made by artists, curators and various creatives will be also available for listening, courtesy of people like: Jarosław Janiszewski, Piotr Jagielski, Joanna Kabala, Paweł “Konjo” Konnak, Paweł “Paulus” Mazur, Małgorzata Żerwe. Exhibition Curator: Aleksandra Grzonkowska
Content Analysis of Urban Sounds will unfold the acoustic sphere of the city to our audience. Artists from Poland and Germany will appear in selected spaces of Gdańsk to analyse the soundscape, to trace the city’s identity from the past, presence, and future, as well as to pinpoint its social, environmental and global contexts. The artists invited include: Marcin Dymiter, Julie Myers, Łukasz Pancewicz, Carsten Stabenow, Krzysztof Topolski, Franziska Windisch. A German-Polish team of experts will carry out research and talk on air about Gdańsk’s soundscape. CAUS Curator: Florian Tuercke
The specific character of “Radio Total. Festival of Visual Arts on Air” places it within the convention of Polish futurism. Hence we chose Stanisław Lem as its patron. That is why you will also have a chance to listen to fragments of Lem’s “Fables for Robots” and “Solaris” read in various languages on air.
Translation: Marta Wróblewska
Funded by the City of Gdańsk and the Foundation of Polish-German Cooperation
The premises have been made available courtesy of Gdańskie Nieruchomości
PARTNERS:
DOCK e.V. labor für kunst und medien berlin
Łaźnia Centre for Contemporary Art
Support our projects through PATRONITE by becoming our Matron or Patron!
https://patronite.pl/fundacja_chmura
CAUS – Laboratorium Analiz Treści Dźwięków Miejskich
Celem projektu CAUS jest przeprowadzenie analizy dźwięku miasta, z uwzględnieniem jego przeszłej, teraźniejszej i przyszłej tożsamości, jak również jego społecznych, środowiskowych i globalnych kontekstów.
Krajobraz dźwiękowy miasta skomponowany jest z niezliczonych pojedynczych akustycznych zdarzeń. Wszystkie one są świadectwem życia miejskiego, współtworzonego przez ludzi, zwierzęta, rośliny i maszyny. Poprzez swoją obecność stają się świadkami tego, co dzieje się tu i teraz, dzięki swojej nieobecności zaś odwołują się do tego, co przeszłe, przyszłe lub potencjalne. Ich wzajemna interakcja odzwierciedla tożsamość miasta.
Zdarzenia akustyczne powstają jako produkt uboczny innych zdarzeń. Nie występują jednak przypadkowo, bez przyczyny, powodu czy celu. Krajobraz dźwiękowy miasta stanowi bowiem złożoną strukturę informacyjną. Analiza tego nieustannego przepływu akustycznych danych może służyć do identyfikowania informacji ściśle związanych z przeszłą, teraźniejszą i przyszłą tożsamością miasta, rozumianą w kategoriach urbanistycznych, społecznych, politycznych, ekonomicznych i ekologicznych.
Owa analiza zostanie przeprowadzona przez grupę ekspertów w drodze dochodzeń, badań teoretycznych i praktycznych, a także eksperymentów.
***
CAUS – Content Analysis of Urban Sound
The project CAUS is focused on the analysis of urban sound, regarding the information it contains about the city’s identity in past, present and future as well as in the social, environmental and global context.
The soundscape of a city is composed of countless individual acoustic events. All of them are testimonies of urban life. That of people, animals, plants and machines. In their presence they bear witness to the now, in their absence to the past, the future or the potential. Their interaction reflects the identity of a city.
Acoustic events are result or byproduct of other events, They do not occur randomly, or without cause, reason or purpose. The urban soundscape is a complex information structure. The analysis of this constant flow of acoustic data can identify information that is closely connected with the city’s past present and future identity in terms of urbanistic, social, political, economical and ecological aspects.
The analysis is carried out by a group of experts who will conduct investigations, theoretical and practical research and experiments.
Artystki i artyści / Artists:
Marcin Dymiter PL
Lukasz Pancewicz PL
Julie Myers UK/DE
Carsten Stabenow DE
Krzysztof Topolski PL
Franziska Windisch DE/BE
Kurator / Curator: Florian Tuercke DE/PL
Miejsce ogłoszenia podpisanych przez Lecha Wałęsę Porozumień sierpniowych!
Mamy wreszcie niezależne, samorządne związki zawodowe! – te słowa wypowiedział Lech Wałęsa z bramy nr 2 Stoczni Gdańskiej.
31 sierpnia 1980 roku podpisano Porozumienia Sierpniowe pomiędzy przedstawicielami komunistycznego rządu a demokratyczną opozycją. Porozumienia te były wyłomem w systemie komunistycznym i zapoczątkowały lawinę, która doprowadziła do obalenia komunizmu w Polsce i innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej.
Obiekt 170 cm wzrostu w formie drewnianej trybuny, upamiętnia tamte sierpniowe wydarzenia, moment przemowy Lecha Wałęsy znad ukwieconej bramy. Jest to równocześnie punkt widzenia dla wszystkich, nie tylko tych, którzy, jak Wałęsa mają tytułowe 170 cm wzrostu, również tych, którzy chcą doświadczyć wysokości, miejsca i symbolicznego widoku władzy lidera Solidarności w kontekście przełomowego momentu historycznego.
Praca będzie prezentowana przy Historycznej Bramie nr 2 Stoczni Gdańskiej od 24 sierpnia 2021 podczas obchodów 41. rocznicy podpisania Porozumień sierpniowych.
Strajk w Stoczni Gdanskiej im Lenina. Nz. Lech Walesa przemawiajacy do zebranych pod stocznia ludzi. sierpien 1980. Fot. Ireneusz Marczak / KFP
Gdansk, 31.08.1980. Lech Walesa na bramie nr 2 oglasza koniec Strajku. Fot. Erazm Ciolek / Forum
Obiekt Doroty Nieznalskiej 170 cm wzrostu powstał w ramach projektu Drogi do kultury.
Dofinansowano ze środków Miasta Gdańska
Organizator: Fundacja Gdańska
Współpraca: Aleksandra Grzonkowska & Dariusz Sitek
For english scroll down
Krzysztof „Leon” Dziemaszkiewicz (ur. 15 lipca 1963 w Lipianach) – performer, choreograf, twórca obiektów i form przestrzennych.
Życiorys
W latach 1970 – 1978 uczęszczał do szkoły podstawowej nr 3 w Pyrzycach, a następnie do miejscowego liceum ogólnokształcącego (1978 – 1982)[1]. W 1982 roku Krzysztof „Leon” Dziemaszkiewicz rozpoczął studia na Wydziale Ekonomiki Produkcji Uniwersytetu Gdańskiego (kierunek: Planowanie i Finansowanie Gospodarki Narodowej), które ukończył w 1986 roku (zaliczone 1,5 semestru).
W czasie studiów brał aktywny udział w artystycznym życiu studenckim, szczególnie sopockim, ponieważ wówczas mieszkał w Domu Studenckim nr 7 przy ulicy Armii Krajowej 111 w Sopocie. Dziemaszkiewicz związany był z kultowym Klubem „Łajba” w Sopocie, gdzie koncertowały takie alternatywne zespoły, jak np. Biafro Larry’ego OK Ugwu[2]. Przy Akademickim Centrum Kultury UG, działał Akademicki Ośrodek Teatralny, zlokalizowany również przy klubie studenckim „Łajba”. W latach 1984 – 1986 kierownikiem AOT został Marek Gałązka[3], który powołał Teatr UG „Warunkowy”. 27 listopada 1984 roku odbyła się premiera spektaklu w reżyserii Gałązki pt. „Nie dokończone fragmenty”, w którym Krzysztof Dziemaszkiewicz wystąpił w roli Karnaka[4]. W tym czasie Dziemaszkiewicz realizował liczne happeningi i akcje uliczne, m.in. spektakl „Tak zwana ludzkość w obłędzie czyli krótka rzecz o erotyzmie” na podstawie S.I. Witkiewicza z Mirosławem Pawlikiem[5].
23 kwietnia 1986 roku w auli 037 Uniwersytetu Gdańskiego odbyła się akcja inaugurująca działalność Tranzytoryjnej Formacji Totart pt. „Miasto – Masa – Masarnia”, w której Krzysztof „Leon” Dziemaszkiewicz wziął aktywny udział jako męska część „Pary z Napadami Histerii”[6].
W latach 1986 – 1988 Dziemaszkiewicz współpracował z Mirosławem Judkowiakiem[7] związanym z Poradnią Zdrowia Psychicznego w Gdyni, przy której działa Klub Miłośników Sztuki, założony przez dr hab. n. med. Magdalenę Tyszkiewicz[8]. W 1986 roku w Akademickim Klubie Politechniki Gdańskiej „Kwadratowa” odbyła się premiera spektaklu „Christophelia Gloria” Mirosława Judkowiaka z udziałem m.in. Dziemaszkiewicza. Kolejny pokaz miał miejsce 29 lub 30 listopada tego samego roku w ramach XXX Spotkań Jesiennych w gdańskim Klubie Studentów Wybrzeża „Żak”[9]. W 1987 roku, aby uniknąć zasadniczej służby woskowej, Krzysztof „Leon” Dziemaszkiewicz spędził jeden miesiąc na Oddziale Psychiatrycznym Wojewódzkiego Szpitala Psychiatrycznego w Gdańsku.
W latach 1987 – 1995[10] związany był z Teatrem Ekspresji, w którym był tancerzem i asystentem choreografa i reżysera Wojciecha Misiuro. Brał udział we wszystkich realizacjach scenicznych i filmowych teatru oraz w festiwalach krajowych[11] (m.in. Warszawskie Spotkania Teatralne, Łódzkie Spotkania Baletowe, Spotkania Teatru Wizji i Plastyki w Katowicach, Festiwal Teatru Otwartego we Wrocławiu), jak również w tych zagranicznych (Edynburg, Szkocja, 1992; Spoleto Festival, USA, 1992; Włochy, 1993; Istambuł, Turcja, 1994)[12]. Natomiast w latach 1995 – 1999 nadal współpracował z Teatrem Ekspresji, nie będąc już oficjalnym członkiem zespołu. „De Aegypto – opera egipska” to tytuł spektaklu telewizyjnego w wykonaniu Teatru Ekspresji Wojciecha Misiuro w reżyserii Jolanty Ptaszyńskiej, wyprodukowanego przez Studio Form Telewizyjnych II programu Telewizji Polskiej w 1995 r.[13]. Dziemaszkiewicz był tancerzem oraz asystentem reżyserki filmu.
Ze S.F.I.N.K.S., czyli Sopockim Forum Integracji Nauki, Kultury i Sztuki, Krzysztof „Leon” Dziemaszkiewicz związany jest od początku, czyli 1991 roku, kiedy odbyła się pierwsza impreza – „Bal na gruzach”[14]. Dziemaszkiewicz nieprzerwanie współpracuje z grupą artystek i artystów skupiających się wokół „Sfinksa”, biorąc udział w ich projektach artystycznych. W tym czasie „Leon” stworzył choreografie dla sfinksowych pokazów mody, happeningów, przedstawień i innych projektów (m.in. „Dni Sopotu w Berlinie”, „Sfinksowski Poloński Paradski-Varsovia Galopka”, „Świątynia Sztuk Wszelkich”). W 2010 roku grupa związana z Forum opuściła siedzibę przy ulicy Mamuszki 1, kontynuując swoją działalność[15]. Obecnie w tym budynku znajduje się klub Sfinks 700, z którym okazjonalnie współpracuje Krzysztof „Leon” Dziemaszkiewicz[16].
Nieprzerwanie od 1995 r. Krzysztof „Leon” Dziemaszkiewicz prowadzi autorski Teatr Patrz Mi Na Usta, w którym pełni rolę reżysera, choreografa i tancerza[17]. Ideą teatru jest kolektywne działanie. Wśród artystek i artystów współpracujących z teatrem znajdują się: Bożena Eltermann (Teatr Cynada), Marek Kakareko, Anna Steller (Good Girl Killer) i Bożena Zezula (LipZezRew) oraz Milena Czernik (LipZezRew), Magdalena Jędra (dawniej Plastique Dod, obecnie Good Girl Killer), Jacek Krawczyk (Teatr Okazjonalny), Magda Frąckiewicz, Krzysztof Czerny, Przemek Szalecki, Krystian Wołowski. Wyróżniającą cechą przedstawień Teatru jest ich interdyscyplinarności łącząca elementy tańca, performance, muzyki i sztuk wizualnych. Istotnym wątkiem poruszanym w spektaklach jest „płynność tożsamości płciowej”, która jest stale modyfikowana i ulega metamorfozie, wpisując się w estetykę queer[18]. Początkowo Teatr Patrz Mi Na Usta działał w Gdańsku, a od 1997 roku po przeprowadzce Dziemaszkiewicza do Niemiec – w Berlinie[19].
Okazją do podróży do Berlina był casting prowadzony przez Teatr „Moving M3”[20], który Dziemaszkiewicz wygrał i wkrótce rozpoczął współpracę z Teatrem jako performer, choreograf i reżyser, działając w jego strukturach w latach 1996 – 1999. Jak wspomina założycielka Teatru Astrid Alexa Volker:
„W ciągu pierwszych kilku lat po upadku muru berlińskiego wiele budynków w dzielnicy Berlin-Mitte było pustych i nieużywanych. To dało mojej grupie teatralnej MOVING M3 możliwość pracy przy produkcjach dla nietuzinkowych miejsc, np. B. do Lindentunnel obok teatru Maxim Gorki lub do U + S-Bahnhof Warschauer Brücke. Wszystkie z nich były niedostępne dla publiczności. W tym czasie Berlin-Mitte był centrum przyciągania międzynarodowej sceny artystycznej, która ukształtowała moją grupę teatralną MOVING M3 i mnie. Dzięki bliskiej współpracy ze specjalistami teatralnymi z Austrii, Szwajcarii, Anglii, Belgii, Francji, Hiszpanii, Brazylii, USA i Polski odniosłam trwałe korzyści zarówno osobiste, jak i artystyczne”[21].
Krzysztof „Leon” Dziemaszkiewicz był choreografem pierwszej sztuki przygotowanej przez grupę teatralną „Babcia Zosia” (1998), która powstała z inicjatywy Wojciecha Stamma aka Lopez Mauser. Zespół stanowili: aktorzy – Krzysztof „Leon” Dziemaszkiewicz, Wojciech Stamm (Lopez Mausere), Leszek Oświęcimski, Roman Lipski, Andrzej Fikus „Filet”, scenograf – Roman Lipski, oraz autorka kostiumów – Lidia Visconti.
„Wystrój sceny przenosi nas w sielankowy krajobraz polskiej wsi sprzed pierwszej wojny światowej, dziadek przed domkiem siedzi i medytuje, ptaszki pięknie śpiewają. Tylko trochę za głośno, zbyt przesadnie i technicznie te ptaszki świergocą, jakby chciały zagłuszyć wszelkie wątpliwości co do tego, że mamy tu z idyllą do czynienia. Dziadkiem siedzącym na ławeczce przed domkiem, smutnym i zamyślonym, jest sam Lopez, wcale nie przebrany, w kurtce, jakby grał samego siebie… W cywilu tym dramaturg okropnie będzie się pocił, wywijając wraz z ucharakteryzowanymi na polskich wieśniaków Romanem i Filetem tańce ludowe”[22].
W latach 2004 – 2012 Dziemaszkiewicz, jako choreograf i performer, współpracował z niemiecką artystką polskiego pochodzenia Mariolą Brillowską, z którą zrealizował szereg projektów multimedialnych[23].
Od 2013 roku Krzysztof „Leon” Dziemaszkiewicz bierze aktywny udział w alternatywnych i efemerycznych akcjach odbywających się w Berlinie i jego okolicach (m.in. Trash Era[24], Pornceptual, Liber Null).
Od 2016 roku zainteresowania artystyczne Krzysztofa Dziemaszkiewicza skupiają się na projektowaniu obiektów z materiałów pochodzących z recyclingu. Realizuje instalacje i formy przestrzenne w technice „tape-art”[25].
Prywatnie Krzysztof „Leon” Dziemaszkiewicz związany jest z artystą Manfredem Thierrym Muglerem[26].
Opracowała: Aleksandra Grzonkowska
Fotografia: Narodowa Drag Queen, Warszawa 2006. Autor: Przemysław Szalecki
Tekst powstał w ramach 14. Edytonu organizowanego przez Kolektyw Kariatyda.
* * *
Krzysztof “Leon” Dziemaszkiewicz (born 15 July 1963 in Lipiany) is a performer, choreographer and creator of spatial objects and forms.
Biography
In the years 1970 – 1978 Krzysztof “Leon” Dziemaszkiewicz attended primary school No. 3 in Pyrzyce and continued his education in secondary school in the same town (1978 – 1982)[1]. In 1982 Dziemaszkiewicz enrolled at the Faculty of Production Economics at the University of Gdańsk (field of study: National Economy Planning and Funding). After completing a semester and a half, he finished his studies in 1986.
As a student he was actively involved in youth artistic activities, especially the ones happening in Sopot, since at that time he lived in the city, in Dormitory No. 7 at Armii Krajowej 111. Dziemaszkiewicz was affiliated with the iconic Sopot club Łajba, which was a venue for alternative bands such as Biafro, fronted by Larry OK Ugwu[2]. The club was located very close not only to Akademickie Centum Kultury UG (“Academic Culture Centre of the University of Gdańsk”) but also to Akademicki Ośrodek Teatralny (“Academic Theatrical Centre”) . In the years 1984 – 1986 the head of AOT was Marek Gałązka [3], who formed University Theatre Warunkowy. On 27 November 1984 the centre hosted the premiere of a Gałązka-directed play titled “Nie dokończone fragmenty” (“Unfinished parts”), featuring Krzysztof Dziemaszkiewicz as Karnak[4]. During that time Dziemaszkiewicz performed numerous happenings and street campaigns, including a play titled “Tak zwana ludzkość w obłedzie czyli krótka rzecz o erotyzmie” (“The so-called humanity in madness – brief thoughts on eroticism”), based on S.I. Witkiewicz and in cooperation with Mirosław Pawlik[5].
On 23 April 1986 at the Auditorium 037 of the University of Gdańsk, Tranzytoryjna Formacja Totart began their activity with a campaign titled Miasto – Masa – Masarnia, in which Krzysztof “Leon” Dziemaszkiewicz played the male part of “Para z Napadami Histerii” (“A couple with hysteria fits”)[6].
In the years 1986 – 1988 Dziemaszkiewicz cooperated with Mirosław Judkowiak[7] associated with the Mental Health Clinic in Gdynia, which has also been the meeting place for Klub Miłośników Sztuki (“Art Lovers Club”), founded by Magdalena Tyszkiewicz, MD, PhD[8]. In 1986 Dziemaszkiewicz performed in a play called “Christophelia Gloria”, directed by Judkowiak and premiered in the Academic Club of the Gdańsk University of Technology Kwadratowa. The next performance of the play took place on 29 or 30 September of the same year as a part of XXX Spotkania Jesienne (30th Edition of the Autumn Meetings) in the Gdańsk Students of the Coast Club Żak[9]. In 1987, in order to avoid military service, Krzysztof “Leon” Dziemaszkiewicz spent one month in the psychiatric ward of the Provincial Psychiatric Hospital in Gdańsk.
In the years 1987 – 1995[10] he was affiliated with Teatr Ekspresja, where he was a dancer an assistant of a choreographer and director Wojciech Misiuro. Dziemaszkiewicz participated in all stage and recorded shows in the theatre, as well as festivals, both in Poland[11] (including Warsaw Theatre Meetings, Łódź Ballet Meetings, Meetings of the Visual and Plastic Arts Theatre in Katowice, the Open Theatre Festival in Wrocław) and abroad (Edinburg, Scotland, 1992; Spoleto Festival, the United States, 1992; Italy, 1993; Istanbul, Turkey, 1994)[12]. Although in the years 1995 – 1999 he still cooperated with Teatr Ekspresja, he was no longer an official member of the group. De Aegypto – opera egipska (“Egyptian Opera”) is the title of a TV play performed by Misiuro’s Teatr Ekspresja, directed by Jolanta Ptaszyńska, produced by Studio Form Telewizyjnych (“Studio of Television Forms”) of the second channel of Polish Television in 1995 [13]. Dziemaszkiewicz was involved as a dancer and assistant of the director.
Krzysztof “Leon” Dziemaszkiewicz has been involved with S.F.I.N.K.S. ( Sopockie Forum Integracji Nauki, Kultury i Sztuki – “Sopot Forum of Integration of Science, Culture and Art”) from the very beginning, namely since the first meeting in 1991 – “Bal na gruzach” (“A party on rubble”)[14]. Dziemaszkiewicz has been continuously working with a group of artists related to “Sfinks”, participating in their artistic projects. Over the years “Leon” has created choreographies for “Sfinks” fashion shows, happenings, plays and other projects (including “ni Sopotu w Berlinie”, “Sfinksowski Poloński Paradski-Varsovia Galopka”, “Świątynia Sztuk Wszelkich”). In 2010 the group associated with the Forum left its headquarters at Mamuszki 1 and pursued further artistic projects[15]. Currently the building houses club Sfinks 700, which Dziemaszkiewicz occasionally cooperates with[16].
Since 1995 Krzysztof “Leon” Dziemaszkiewicz has been leading his own theatre called Patrz Mi Na Usta (“Look at my lips”), where he works as a director, choreographer and dancer[17]. The central idea of the theatre is collective action. The artists associated with the theatre include: Bożena Eltermann (Teatr Cynada), Marek Kakareko, Anna Steller (Good Girl Killer) i Bożena Zezula (LipZezRew) oraz Milena Czernik (LipZezRew), Magdalena Jędra (formerly Plastique Dod, now Good Girl Killer), Jacek Krawczyk (Teatr Okazjonalny), Magda Frąckiewicz, Krzysztof Czerny, Przemek Szalecki, Krystian Wołowski. The most distinctive feature of plays in the theatre is their interdisciplinarity, combining dance, performance, music and visual arts. A key theme addressed in performances is the “fluidity of gender identity”, which is constantly modified and undergoes a metamorphosis, fitting into queer[18] aesthetics. Patrz Mi Na Usta originally operated in Gdańsk, and later, since Dziemaszkiewicz moved to Germany in 1997 – in Berlin[19].
Dziemaszkiewicz decided to travel to Berlin because of a casting organised by theatre Moving M3[20]. He eventually won and subsequently started cooperating with the theatre as a performer, choreographer and director, participating in its activities in the years 1996 – 1999. Astrid Alexa Volker, the founder of the theatre, recalls:
“During the first years after the fall of the Berlin Wall, many buildings in the Berlin-Mitte district were vacant and unused. This gave my theatre group, Moving M3, an opportunity to work on productions in extraordinary places, such as B. to Lindentunnel next to the Maxim Gorki Theatre or U + S-Bahnhof Warschauer Brücke. All of them were unavailable for the audience. At that time Berlin-Mitte was attracting many representatives of international art scene, which shaped both Moving M3 and me. Mutual cooperation with theatre specialists from Austria, Switzerland, England, Belgium, France, Spain, Brasil, the United States and Poland gave me a lot, personally and artistically”[21].
Krzysztof “Leon” Dziemaszkiewicz was the choreographer of the first play prepared by a theatre group Babcia Zosia (1998), created on the initiative of Wojciech Stamm aka Lopez Mauser. The group consisted of: actors – Krzysztof “Leon” Dziemaszkiewicz, Wojciech Stamm (Lopez Mausere), Leszek Oświęcimski, Roman Lipski, Andrzej Fikus “Filet”, stage designer – Roman Lipski and costume designer – Lidia Visconti.
“The stage decoration takes us into an idyllic scenery of Polish countryside prior to the First World War, there is an elderly man sitting in front of the cottage and meditating, while birds are singing their beautiful melodies. But the sound is too loud, these birds sing too excessively and technically, as if they wanted to drown out any uncertainty about this idyll we’re experiencing. The man sitting on the bench, sad and lost in thought, is played by Lopez himself, who did not even change clothes. He’s wearing a jacket, as if he performed as himself… These casual clothes will make the playwright sweat while performing Polish folk dance with Roman and Filet, both made to look as Polish peasants”[22].
In the years 2004 – 2012 Dziemaszkiewicz cooperated as a choreographer and performer with a German artist of Polish origin Mariola Brillowska, with whom he implemented numerous multimedia projects[23].
Since 2013 Dziemaszkiewicz has been actively involved in alternative and ephemeral activities in Berlin and local areas (including Trash Era[24], Pornceptual, Liber Null).
Starting from 2016, his artistic interests have been focused on designing objects made of recycled materials. He has been producing installations and spatial forms in the style of tape-art[25].
Krzysztof “Leon” Dziemaszkiewicz is in a relationship with artist Manfred Thierry Mugler[26].
Translation: Adam Podsiebierski
Photo: National Drag Queen, Warsaw 2006. Author: Przemysław Szalecki
The text was written as part of the 14th Edyton organized by Kolektyw Karyatyda.
Przypisy / Footnotes
Twórczość / Oeuvre
Autor obiektów i form przestrzennych / As author of spatial objects and forms
2016 – obecnie / present
Współpraca z Mariolą Brillowską / Cooperation with Mariola Brillowska
2004 – 2012
Teatr Babcia Zosia, Berlin
Teatr Moving M3, Berlin
1996 – 1998 (spektakle we współpracy z Astrid Alexy Volker, założycielką teatru)
Teatr Patrz Mi Na Usta
1995 – obecnie / present
S.F.I.N.K.S.
1991 – obecnie (wybrane spektakle i happening) / present (selected plays and a happening)
Teatr Ekspresji
1987 – 1995 (do 1999 – gościnnie) / (including guest performances until 1999)
Nagrody / Awards
Przedstawiamy Państwu pierwszą publikację wydawnictwa Fundacji Kultury Wizualnej Chmura zawierającą zbiór rozmów, które odbyły się w ramach trzech edycji projektu „Nakład własny”.
„Nakład własny” to przedsięwzięcie wystawienniczo-badawcze, które skupiało się przede wszystkim na historii wydawnictw artystycznych. Przedmiotem naszych zainteresowań były zarówno wydawnictwa artystyczne o charakterze anarchistycznym, jak również blogosfera, w której na przełomie wieków rozwijał się język krytyki artystycznej. Istotną rolę pełniły magazyny o sztuce, które ukazywały się w Polsce po 1989 roku. Część z nich była wydawana przez instytucje kultury bądź przy finansowym wsparciu publicznym, inne natomiast ukazywały się dzięki oddolnym, prywatnym, nieoficjalnym inicjatywom wydawniczym. Punktem odniesienia dla naszych rozmów były również czasopisma o sztuce, które pierwotnie były dostępne w druku, lecz wraz rozwojem technologii w drugiej połowie lat 90. przeniosły się do Internetu.
Program naukowy „Nakładu własnego” realizowaliśmy w formie spotkań i debat w gronie specjalistek i specjalistów rozmaitych dziedzin, a wszystkie spotkania zostały zarejestrowane i znajdują się na stronie Fundacji w zakładce VIDEO oraz na kanale YouTube. Niniejszym tomem poszerzamy pole naszych badań i działań, tworząc serię wydawniczą Fundacji.
Publikacja tego tomu nie byłaby możliwa, gdyby nie bezcenny entuzjazm wszystkich prelegentek_ów, uczestniczek_ków i współpracowniczek_ków projektu „Nakład własny”. Mamy nadzieję, że książka ta przyczyni się do wzrostu zainteresowania artystyczną sceną wydawniczą oraz wniesie nowe wątki do dyskusji o funkcjonowaniu archiwów i metodach archiwizacji.
Rozmówczynie i rozmówcy: Mariola Balińska, Jakub Banasiak, Helene Baur, Grzegorz Borkowski, Maciej Chodziński, Michał Chojecki, Bożena Czubak, Paweł Dunin-Wąsowicz, Łukasz Gorczyca, Aleksandra Grzonkowska, Przemysław Gulda, Łukasz Guzek, Małgorzata Jankowska, Grzegorz Klaman, Agnieszka Kozłowska, Piotr Krajewski, Marika Kuźmicz, Katarzyna Lewandowska, Honorata Martin, Paweł Mazur, Katarzyna Michałkiewicz-Hansen, Dorota Monkiewicz, Jacek Niegoda, Aleksa Polis, Monika Popow, Anna Ratajczak-Krajka, Zofia Reznik, Artur Rogoś, Jan Rosiek, Maciej Salamon, Jacek Staniszewski, Joanna Synowiec, Aneta Szyłak, Barbara Świąder-Puchowska, Bogna Świątkowska, Waldemar Tatarczuk, Magdalena Ujma, Dorota Walentynowicz, Mimi Wasilewska, Ania Witkowska, Agnieszka Wołodźko, Wojciech Zamiara, Joanna Zielińska.
Redakcja: Aleksandra Grzonkowska
Redakcja językowa i korekta: Maksymilian Wroniszewski
Transkrypcje: Aleksandra Grzonkowska, Piotr Sz. Mańczak, Piotr T. Mosur
Projekt graficzny i skład: Weronika Lipniewska
Wydawca: Fundacja Kultury Wizualnej CHMURA
Nakład: 100
ISBN: 978-83-956009-0-6
Gdańsk 2020
Dofinansowano ze środków Miasta Gdańska
Zrealizowano ze środków Województwa Pomorskiego
Dofinansowano ze Środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu „Kultura w sieci”
Z okazji dwudziestolecia Wikipedii, Kolektyw Kariatydy odpala edyton LGBT+ poprzedzony szkoleniem i specjalnym wykładem.
Dołączajcie do nas online w pisaniu o artystkach nieheteronormatywnych na polskiej Wiki! 
Co i kiedy?
-16 stycznia, godzina 17: szkolenie z edytowania Wikipedii dla początkujących
–30 stycznia, godzina 17: wykład Wiktorii Kozioł: Kobiecość poza heteronormą z rigczem [w polskiej sztuce współczesnej]: https://fb.me/e/3E86LetU4
❗Wykład będzie dostępny w PJM
Live-stream na wydarzeniu lub na profilu Kolektywu Kariatyda
Grafika: Magdalena Sobolska, okładka zina Potrzeba nam miłości, 2020
Zobaczmy, co „nowego” pojawiło się w sztuce na temat kobiecości queerowej, a co „starego” uwidoczniło. Kompletnie nieprzychylny dla polskiej społeczności LGBT+ rok ZOZO okazał się znaczący dla kobiecych mniejszościowych obrazów i narracji: wystawa-manifest Jesteśmy ludźmi w Galerii Labirynt, projekt Karoliny Sobel w Stroboskopie, numer Magazynu RTV, poświęcony sztuce lesbijskiej*, redagowany przez Stowarzyszenie Sistrum. Dalej: konsekwentne działania kolektywu Kem, Aleki Polis, Liliany Piskorskiej (wystawa w Nośnej!), nienormatywne wątki galerii Jak zapomnieć? czy kuratorskiego projektu Celebrity w Szarej Kamienicy […]. Co sprawia, że te wątki „są tak inne, tak pociągające”?
Autorka wykładu postara się odpowiedzieć w sposób przystępny i względnie lakoniczny, chociaż nieco subiektywny. Kiedy mówimy o nieheteronormatywnych tożsamościach, relacjach, kulturach (czyli po prostu wszystkich sposobach bycia i działania, wykraczających poza domyślną i dominującą heteroseksualność), zaczynamy zwykle od objaśniania podstawowych pojęć. Dlaczego hasło „lezba” zapisane jest z błędem a lesbijka z gwiazdką*? Jak konstruowane są języki kobiecej nienormatywności i do jakich encyklopedii sięgają? Wizja krainy radosnej miłości, uważnej troski i niezapośredniczonej intymności jako potencjalna propozycja [nadciąga].
Wydarzenie będzie hostowane przez Lilianę Piskorską. Po części wykładowej będzie można zadawać pytania.
🌈dr Wiktoria Kozioł – absolwentka psychologii i historii sztuki (MISH UJ) oraz doktoranckich studiów na Wydziale Historycznym UJ. Asystentka w Katedrze Nauk o Sztuce Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, wykłada także na Uniwersytecie Jagiellońskim. Interesuje się współczesną sztuką zaangażowaną społecznie i politycznie.
🌈Liliana Piskorska – Artystka wizualna, doktora sztuk pięknych. Skupia się na zależnościach pomiędzy państwem, tożsamością środkowo-europejską, a pozycją peryferyjnych tożsamości. Interesuje ją queerowy feminizm, podejmuje temat lesbijskości i nieheteronormatywności.
🌈Kolektyw Kariatyda – nieformalna grupa aktywistek informacyjnych, która powstała oddolnie we Wrocławiu jako inicjatywa osób zajmujących się sztuką. Celem naszych działań jest uzupełnienie polskiej Wikipedii o hasła dotyczące przede wszystkim artystek, ilustratorek, filmowczyń i architektek, ale też kuratorek, badaczek, krytyczek i kobiet związanych ze sztuką, by w ten sposób zmniejszać gender gap istniejący w polskiej Wikipedii.
📝Więcej informacji:
https://pl.wikipedia.org/…/Wikiproje…/Kolektyw_Kariatyda
-13 luty, godzina 15-20: 14. edyton: sztuka LGBT+ na 20-lecie Wikipedii
Zapraszamy wszystkie zainteresowane osoby!
Nie trzeba mieć szczególnych kompetencji, przyda się tylko własny komputer i ewentualnie pomysł na hasło. Konto na Polskiej Wikipedii można założyć już w czasie edytonu.
Można dołączyć do nas w dowolnym momencie!
Szczegóły wydarzenia i materiały: https://pl.wikipedia.org/…/Wikiproje…/Kolektyw_Kariatyda
Kolektyw Kariatyda – nieformalna grupa aktywistek informacyjnych, która powstała oddolnie we Wrocławiu jako inicjatywa osób zajmujących się sztuką. Celem naszych działań jest uzupełnienie polskiej Wikipedii o hasła dotyczące przede wszystkim artystek, ilustratorek, filmowczyń i architektek, ale też kuratorek, badaczek, krytyczek i kobiet związanych ze sztuką, by w ten sposób zmniejszać gender gap istniejący w polskiej Wikipedii.
O jubileuszu Wikipedii i innych wydarzeniach:
15 stycznia 2020 roku, Wikipedia, w tym również polska, skończy 20 lat! Wikipedie na całym świecie celebrują dwie dekady dzielenia się wolną wiedzą i ludzkimi doświadczeniami, których nie byłoby bez codziennego wsparcia setek tysięcy wolontariuszy-wikipedystów. Zerknijcie na plany polskiej Wiki:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Wikipedia20
Matronaty/Patronaty/partnerstwa:
Galeria Nośna / Kraków (kontakt:Liliana)
seminarium feministyczne/ Warszawa-Łódź-Kraków
Iwona Demko/ Kraków
Fundacja Kultury Wizualnej Chmura/ Gdańsk
Grupa Stonewall/ Poznań
Stowarzyszenie LGBT+ UAM / Poznań
Grupa Frakcja, / Łódź (Anka Leśniak)
lokal_30/ Warszawa
DIK Fagazine / Queer Archives Institute / Warszawa / Karol Radziszewski
Działanie finansowane jest ze środków Wikimedia Foundation (Rapid Grant)
